Ιωνάς, 1

Ξεκινάμε με το πρώτο μας βιβλίο από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Διάλεξα τον Ιωνά, ένα πρόσωπο που έχει συσχετιστεί με τον Χριστό.

Η ιστορία πάνω – κάτω είναι γνωστή. Ο Κύριος λέει στον Ιωνά να πάει και να κηρύξει στην μεγάλη πόλη Νινευή, γιατί οι άνθρωποι της πόλης αυτής έχουν γίνει πάρα πολύ κακοί. Ο Ιωνάς αρνείται, μπαίνει σε ένα πλοίο για να φύγει μακρυά, γίνεται τρικυμία, για να σωθούν ο Ιωνάς πέφτει στη θάλασσα, και βρίσκεται στην κοιλιά ενός κήτους για τρεις μέρες και τρεις νύκτες. Τελικά πηγαίνει στην Νινευή, οι κάτοικοι μετανοούν, ο Ιωνάς στενοχωριέται και ο Κύριος του δείχνει πώς Εκείνος βλέπει τους ανθρώπους.

Στο πρώτο κεφάλαιο βλέπουμε τον Ιωνά να φεύγει μακρυά από τον Κύριο αλλά ο Κύριος να μην τον αφήνει σε ησυχία, στέλνοντας μια δυνατή φουρτούνα στο πλοίο. Οι άλλοι επιβάτες έχουν αναστατωθεί, αλλά ο Ιωνάς κοιμάται. Τον ξυπνάνε και του ζητάνε να προσευχηθεί και αυτός στον Θεό του, μήπως και σωθούν.

Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται πως η φουρτούνα δεν είναι φυσιολογική και αποφασίζουν να βρουν ποιος φταίει για το κακό που τους έχει βρει. Βάζουν κλήρο λοιπόν, και ο κλήρος πέφτει στον Ιωνά. Τον ρωτάνε λοιπόν να μάθουν για ποιο λόγο συμβαίνουν αυτά τα πράγματα και αυτός τους εξηγεί πως λατρεύει τον Θεό, ο οποίος δημιούργησε τη θάλασσα και την ξηρά, και τους λέει και για ποιο λόγο έφευγε μακρυά.

Αυτοί τον ρωτάνε τι να κάνουν για να σταματήσει η καταιγίδα, και αυτός τους λέει να τον πετάξουνε στη θάλασσα. Εδώ βλέπουμε και ένα κοινό σημείο με τον Χριστό: και οι δυο διαλέγουν να θυσιαστούν για να σώσουν άλλους. Ζητάει λοιπόν ο Ιωνάς να θυσιαστεί για να μη χαθούν οι άλλοι επιβάτες, αλλά αυτοί προσπαθούν να βρουν κάποια στεριά για να τον αφήσουν. Δεν τα καταφέρνουν όμως και, τελικά, με φόβο και τρόμο παρακαλάνε τον Θεό να μη βάψει τα χέρια τους με αίμα αθώου ανθρώπου και τον πετάνε στη θάλασσα.

Η θάλασσα αμέσως ηρεμεί και οι επιβάτες φοβήθηκαν πολύ, άρχισαν να προσεύχονται στον Κύριο και Του πρόσφεραν και θυσία.

ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ, 11

 

Το κεφάλαιο αυτό μιλάει για τον Χριστό.

Ξεκινάει όμως με το πρόσωπο του Ιωάννη. Τι είναι ο Ιωάννης; Ο Χριστός τον περιγράφει με δυο κουβέντες αποστομωτικά: Είναι ο σπουδαιότερος από όλους τους ανθρώπους που έχει γεννήσει ποτέ γυναίκα.

Για τον Ιωάννη, αυτόν που κάποιοι λένε τρελό επειδή νηστεύει και κάνει άσκηση στην έρημο, για αυτόν τον Ιωάννη, μας αποκαλύπτει ο Χριστός, έχει μιλήσει η Γραφή. Δεν είναι τυχαίο πρόσωπο, αλλά είναι αυτός που ο λαός του Ισραήλ περίμενε για να ετοιμάσει τον δρόμο για τον Ερχόμενο.

Ο Ιωάννης δηλαδή κλιμακώνει μια περίοδο προετοιμασίας (ο Παύλος μας φανερώνει τον χαρακτήρα του Μωσαϊκού Νόμου λέγοντας πως είναι παιδαγωγός εις Χριστόν). Μετά τον Ιωάννη δεν έχει κάτι άλλο. Έρχεται κατευθείαν ο Χριστός και η βασιλεία των ουρανών.

Όλοι οι προφήτες και όλος ο νόμος προφητεύουν μέχρι τον Ιωάννη. Τότε, όλα ανακεφαλαιώνονται (για να χρησιμοποιήσω μια αρχαία Χριστιανική έκφραση) στο πρόσωπο του Χριστού. Όλα ανακεφαλαιώνονται, σα να επρόκειτο περί βιβλίου, στο πρόσωπο του Χριστού, αλλά και όλα πληρώνονται, όλα γεμίζουνε, από τον Χριστό.

Η βασιλεία ήρθε και «βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν».

Γι’ αυτόν τον λόγο, οι πόλεις οι οποίες απέρριψαν τον Χριστό όταν τις πλησίασε και θαυματούργησε μέσα σε αυτές, αυτές οι πόλεις που δοξάστηκαν με την παρουσία και το έργο του Χριστού, θα καταποντιστούν στην άβυσσο, γιατί δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα Του, δεν τους «ξύπνησαν» τα σημεία και τα τέρατα που γίνονταν σε αυτές από τον Χριστό. Ακόμα και πόλεις με κακή φήμη θα έχουν καλύτερη μοίρα από τις ένδοξες πόλεις του Ισραήλ.

Οι σοφοί και οι συνετοί, λέει ο Χριστός, δεν μπόρεσαν να καταλάβουν. Δόξα πρέπει στον Θεό που αποκάλυψε τα μυστήριά Του στους φτωχούς, τους απλούς ανθρώπους και τους περιθωριοποιημένους της γης.

Ποιος όμως είναι ο Χριστός και ποια είναι η σημασία Του; Κανένας δε γνωρίζει τον Υιό παρά μόνον ο Πατήρ. Αλλά και κανείς δε γνωρίζει τον Πατέρα παρά μόνον ο Υιός και σε όποιον θέλει ο Υιός να Τον αποκαλύψει. Και αυτή η γνώση του Πατέρα, δίνει ανάπαυση σε όσους αναζητούν ανάπαυση.

Για να βρούμε ανάπαυση δηλαδή οι άνθρωποι, πρέπει να σηκώσουμε τον ζυγό του Χριστού. Παράδοξα πράγματα. Αλλά δεν πρέπει να απελπιζόμαστε, γιατί ο Χριστός είναι πράος και ταπεινός στην καρδιά. Μας αποκαλύπτει επίσης πως το φορτίο που δίνει σε αυτόν που σηκώνει τον ζυγό Του είναι ελαφρύ.

«ἄρατε τὸν ζυγόν μου ἐφ’ ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν.»

ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ, 7

Ο Ιησούς Χριστός συνεχίζει στο έβδομο κεφάλαιο του ευαγγελίου να μιλάει με εξουσία και να εκπλήσσει τον κόσμο με τη διδασκαλία του.

Όταν η καρδιά μας είναι ταραγμένη, δε βλέπουμε καθαρά με τα πνευματικά μας μάτια και δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τους άλλους. Οι ανθρώπινες καρδιές είναι ταραγμένες. Άλλες λιγότερο, άλλες περισσότερο. Αν μονάχα βλέπαμε τα χάλια μας, δε θα σκεφτόμασταν να κατακρίνουμε τους άλλους. Όταν κρίνουμε απλά φανερώνουμε την επιπολαιότητά μας και γι’ αυτό, το μέτρο της επιπολαιότητάς μας θα είναι και το μέτρο της δικής μας κρίσης. Αν είμαστε επιπόλαιοι, μόνοι μας αποστερούμε τον εαυτό μας από τον Θεό και τις ουράνιες ευεργεσίες Του.

Αρκεί να το ζητήσουμε και θα μας δώσει τις ουράνιες ευεργεσίες Του. Ο Θεός είναι καλός και μας αγαπάει. Εδώ οι άνθρωποι ευεργετούν τα παιδιά τους. Πόσο μάλλον ο ουράνιος πατέρας μας! Να ζητάμε και θα λαμβάνουμε, να ψάχνουμε και θα βρούμε τα ουράνια αγαθά. Ο Θεός είναι καλός και μας αγαπάει!

Να μη δίνουμε τους θησαυρούς της εκκλησίας σε αυτούς που θα τσαλαπατήσουν αυτά που έχουν αξία, όχι μόνο γιατί είναι κρίμα να τσαλαπατηθούν, αλλά και γιατί θα τσαλαπατήσουν και εμάς μαζί.

Να κάνουμε στους άλλους ό,τι θα θέλαμε να κάνουν σε εμάς. Αυτό, λέει ο Χριστός, είναι όλος ο Μωσαϊκός Νόμος και οι Προφήτες. Απίστευτη φράση. Να βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του άλλου, να βλέπουμε τον εαυτό μας στον άλλο… Είναι τόσο δύσκολο μα τόσο ουσιώδες. Ποιος θα παρέμενε φτωχός αν το κάναμε αυτό; Ποιος πεινασμένος; Ποιος μόνος; Ποιος ξεχασμένος; Να συμπεριφερόμαστε όπως θέλουμε να μας συμπεριφέρονται. Ο Ιησούς Χριστός με μια συγκλονιστική φράση αποκαλύπτει την ουσία ολόκληρης της Παλαιάς Διαθήκης. Μοναδική η εντολή που δίνεται σε όσους θέλουν να Τον ακολουθήσουν.

Μοναδική η εντολή, αλλά ο τρόπος ζωής στον οποίο μας καλεί ο Χριστός είναι δύσκολος. Ξεχάστε τις ανέσεις και τις ευκολίες σας, μας λέει. Αν με θέλετε πραγματικά, θα έρθετε προς εμένα. Παρόλο που ο δρόμος είναι δύσκολος. Για να χαθείς μακρυά από εμένα, λέει ο Χριστός, ο δρόμος είναι εύκολος και η διαδρομή ευχάριστη και πολύς κόσμος περπατά αυτόν τον δρόμο. Ο δρόμος όμως που οδηγεί στον Χριστό είναι δύσβατος και γεμάτος θλίψεις.

Δεν πρέπει ψευδοπροφήτες να μας ξεγελάνε και να μας παρουσιάζουν τις ανέσεις σαν τον δρόμο του Χριστού. Ο Δάσκαλος έχει εξηγήσει τα πάντα με μεγάλη σαφήνεια. Θα έρθουν άλλοι που θα θελήσουν να ικανοποιήσουν τα δικά τους θελήματα και θα κατασπαράξουν το ποίμνιο. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, ποιον ακούμε, ποιον ακολουθούμε. Ο καρπός που ποιεί καθένας μας είναι το κριτήριο για να κρίνουμε αν πρέπει να εμπιστευτούμε κάποιον ή όχι. Ένας πονηρός άνθρωπος έχει και πονηρούς καρπούς. Το έργο του μας προκαλεί μπέρδεμα και σφίξιμο και δε μας αναπαύει. Εκεί που βρίσκουμε ανάπαυση, εκεί που το μπέρδεμά μας ξεκαθαρίζει, εκεί που τα εσωτερικά μας προβλήματα λύνονται, εκεί είναι ο Χριστός.

Δε θα μπει λοιπόν στη βασιλεία των ουρανών καθένας που λέει «Κύριε, Κύριε». Αυτοί που κάνουν το θέλημα του Θεού, αυτοί που αγαπάνε γνήσια τον Θεό και ακολουθούνε τον Χριστό, για αυτούς είναι η βασιλεία Του. Ο Χριστός δε θα κοιτάξει τα φαινόμενα. Θα διεισδύσει κατευθείαν στην ανθρώπινη καρδιά. Και η ετυμηγορία θα είναι αληθινή, δηλαδή σκληρή, άμα το υλικό που θα βρει κατασπαταλήθηκε στο ψέμα και το ίδιον όφελος. «Δε σας ξέρω,» θα πει, «μακρυά από εμένα!»

Αυτοί που προσπαθούν να χτίσουν σε άλλο έδαφος από τα λόγια Του, η οικοδομή τους δε θα αντέξει. Αλλά αυτοί που θα ακολουθήσουν τα λόγια του Χριστού, αυτοί θα αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες με επιτυχία και η οικοδομή τους θα αντέξει. Όλα είναι ξεκάθαρα. Ας μετρήσουμε λοιπόν τις δυνάμεις μας και ας είμαστε και εμείς ξεκάθαροι μαζί Του. Θέλουμε η καρδιά μας να δει φως και χαρά και ανάπαυση; Ή προτιμάμε το μπέρδεμα, τα ψέματα και το σκοτάδι; Είναι στο χέρι μας.

ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ, 5

Φτάνουμε σε ένα από τα πιο πυκνά κεφάλαια της Καινής Διαθήκης. Στο πέμπτο κεφάλαιο του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου ο Χριστός ξεκινά την επί του όρους ομιλία με τους περίφημους Μακαρισμούς. Ποιους μακαρίζει ο Ιησούς; Αυτούς που είναι απλοί στο μυαλό, αυτούς που πενθούν, αυτούς που είναι πράοι, αυτούς που πεινάνε και διψάνε για δικαιοσύνη, αυτούς που φέρνουν ειρήνη, αυτούς που τους διώκουν επειδή ζητάνε το δίκιο, αυτούς που τους κυνηγάνε και τους διαβάλουν επειδή Τον ακολουθούν.

Για αυτούς είναι η βασιλεία των ουρανών. Σε αυτούς απευθύνεται ο Υιός του Θεού. Αυτοί θα πλουτίσουν με ουράνιους θησαυρούς και ενώ θα ζουν σε δύσκολες συνθήκες θα βιώνουν ουράνιες καταστάσεις. Αυτοί είναι το φως του κόσμου και τα έργα τους θα λάμψουν σα φως στους ανθρώπους, φως που θα κάνει τον κόσμο να δοξάσει τον πατέρα τους. Αλίμονο όμως αν χαλάσουν στην πορεία. Όπως το αλάτι, όταν είναι καλό είναι απαραίτητο για το φαγητό, αλλά άμα χαλάσει, το πετάμε στα σκουπίδια.

Στη συνέχεια ο Χριστός εξηγεί πως δεν ήρθε για να ανατρέψει το έργο των προφητών, αλλά για να ολοκληρώσει αυτά που εκείνοι δίδαξαν και φανέρωσαν στους ανθρώπους. Οι διδασκαλίες των προφητών δε θα ακυρωθούν, αλλά η δικαιοσύνη των μαθητών του Χριστού πρέπει να υπερβαίνει κατά πολύ τη δικαιοσύνη των γραμματέων και των Φαρισαίων, δηλαδή να είναι διαφορετικής ποιότητας.

Πώς ολοκληρώνει το περιεχόμενο του Μωσαϊκού Νόμου; Ο Νόμος απαγόρευε τον φόνο. Ο Χριστός λέει πως είναι ένοχος όποιος οργίζεται έναντι του αδερφού του, είναι κατακριτέος όποιος πει τον αδερφό του ανόητο, είναι απόβλητος όποιος πει τον αδερφό του μωρό. Δεν μπορεί να έχει θέση μετά του Θεού κάποιος που έχει δημιουργήσει πρόβλημα σε κάποιον άλλο. Πρώτα πρέπει να παίρνουμε συγχώρεση από τον αδερφό μας και μετά να προσφέρουμε θυσία στον Θεό. Αν δεν τα έχουμε βρει με τον αδερφό μας, θα αντιμετωπίσουμε την αλήθεια του Θεού και αυτό είναι τρομερό.

Ο Νόμος επίσης απαγόρευε τη μοιχεία. Όμως ο Χριστός λέει πως όποιος δει τη γυναίκα κάποιου άλλου και την επιθυμήσει ήδη μοίχευσε μέσα στην καρδιά του. Το περιεχόμενο της καρδιάς μας καθορίζει και τη σχέση μας με τον Θεό. Το Καινό ήρθε και απαιτεί ριζική αλλαγή από τον άνθρωπο.

Το ίδιο και για το διαζύγιο. Όποιος διώξει τη γυναίκα του, εκτός για λόγους πορνείας, την κάνει να μοιχεύσει. Όποιος παντρευτεί γυναίκα που την έχει διώξει ο άνδρας της, μοιχεύει.

Το ίδιο και για τους όρκους. Όταν λέμε κάτι να το εννοούμε και να μην ορκιζόμαστε. Όχι μόνο δεν έχει νόημα να ορκιζόμαστε σε κάτι, αφού όλα ανήκουν στον Θεό και δεν είναι στην εξουσία μας, αλλά όλα αυτά είναι εκ του πονηρού. Ή είμαστε ειλικρινείς και υπηρετούμε την αλήθεια ή δεν είμαστε!

Το ίδιο και για την εκδίκηση και για την τιμωρία. Ο Χριστός μας καλεί να δίνουμε τόπο στην οργή και να μην αντιστεκόμαστε σε αυτούς που μας αδικούν.  «Σε όποιον σε χτυπήσει στο δεξί μάγουλο, γύρισέ του και το άλλο μάγουλο.» Μην απαντήσεις, μην εκδικηθείς, μην τιμωρήσεις. Σε αυτόν που σου ζητάει δίνε, και μην αποστραφείς αυτόν που θέλει να τον δανείσεις.

Το Καινό απαιτεί να αγαπάμε τους εχθρούς μας, να τους ευλογούμε, να τους βοηθάμε και να τους ευεργετούμε. Ο Θεός αγαπάει όλο τον κόσμο και ευλογεί τους πάντες. Ο ήλιος λάμπει και φωτίζει και ζεσταίνει και τους καλούς και τους κακούς. Τα παιδιά του Θεού είναι όπως ακριβώς και ο Θεός.

Είναι φανερό πως μια καινούρια εποχή εγκαινιάζεται στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Θεός ήρθε στον κόσμο και έφερε τα πάνω κάτω.